Marka Değerli Bir Varlıktır

Bir teşebbüsün mal veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mal veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayan markaların korunması günümüz dünyasında çok daha önemli bir hale geldi.

Maddi olmayan varlıklar (intangible assets) arasında oldukça önemli bir yer tutan markaların değeri bazı firmaların maddi varlıklarının çok ötesine geçti. Örneğin dünyanın en değerli 100 markasının sıralandığı Forbes 2018 yılı listesine (Link) son sıradan giren KFC’nin marka değeri 7.4 milyar dolar iken Apple’ın 182.8, Google’ın ise 132.1 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir. Değeri pek çok ülke bütçesini aşan bu markaların korunması her geçen gün daha da önem kazanmaktadır.

Marka Koruması için Tescil

Her ne kadar tescilsiz markalarla ilgili gerçek hak sahipliğine dayalı sınırlı bir koruma varsa da asıl koruma yöntemi markaları tescil ettirmekten geçmektedir. Sınai Mülkiyet Kanununa göre sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaret marka olarak tescil ettirilebilir.

İltibas Teşkil Eden Marka Tescil Sorunu

Günümüzde markanızın sadece sicile tescil ettirilmiş olması koruma için tek başına yeterli değildir. Tescilli olsa bile markanızla karıştırılabilecek düzeyde benzer bir markanın bir başkası tarafından sonradan tescil ettirilmesi mümkündür. Böyle bir markanın tescil başvurusundan haberdar olup itiraz etmez ve hükümsüz kıldırmak için uzun süre sessiz kalırsanız artık bu markayı sicilden sildirmek çok zor, bazen de mümkün olmayacaktır.

Sessiz Kalma Nedeniyle Hak Kaybı

Uygulamada haklı bir gerekçe olmadığı sürece, uzun süre sessiz kalarak üçüncü kişiler nezdinde güven yaratan kişilere  hükümsüzlük davası açma hakkının tanınmaması gerektiği görüşü hakimdir. Medeni Kanunun 2. maddesinde anlamını bulan bu kural uzun süre sessiz kalan kişilerin dürüstlüğe aykırı davrandığı ve bunun da hakkın kötüye kullanılması yasağına girdiğine dayanmaktadır. İltibas teşkil eden markanın tescilinden itibaren 5 yıl sessiz kalmak dava açma hakkının kaybedilmesi için yeterli sayılmaktadır. Bu süre sonunda artık markanız kendisine çok benzeyen ancak başka birinin adına kayıtlı bir üvey kardeşle birlikte yan yana yaşamak zorunda kalabilir.

Sessiz kalma nedeniyle hak kaybının dikkate alınmadığı tek durum ise kötü niyettir. 5 yıl sonunda iltibas teşkil eden bir markayı, ancak kötü niyetli tescil ettirildiğini ispatlayarak sicilden terkin ettirebilirsiniz. Yerleşik mahkeme kararları dikkate alındığında uygulamada bunun hiç de kolay olmadığı görülmektedir.

 ACADEMIA – ACCADEMIA by DARKMEN

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (HGK) kısa süre önce verdiği bir kararda; uzun süredir aynı sektörde bulunan ve ACADEMIA markasından haberdar rakip bir firmanın iltibasa yol açacak biçimde benzer olan ACCADEMIA by DARKMEN şeklinde bir marka tescilini tek başına kötü niyet ve hükümsüzlük nedeni olarak kabul etmemiştir.(Link) 

 TIGER-TAYGER

HGK daha önceki kararlarında da benzer şekilde içtihat oluşturdu. Örneğin TIGER-TAYGER kararında benzer gerekçelerle hukuka aykırı duruma son verilmesine ilişkin talebin kullanılmasını çok geciktiren kimsenin MK 2. maddesinde anlamını bulan dürüstlüğe aykırı davrandığı ve bunun da hakkın kötüye kullanılması yasağına girdiği sonucuna vardı. (Link) 

HGK’na göre, markanın gerçek hak sahibi uzun süre ses çıkarmadığı için sonradan benzer marka tescil ettiren kişinin yatırım yaparak ticari çevrelerde bu markayı tanıtması korunmalıdır. İltibas teşkil etse de gerçek hak sahibinin sonradan böyle bir markanın hükümsüzlüğünü talep etmesi hakkın kötüye kullanılması niteliğindedir. Yargıtay’ın bu içtihadı artık istikrar kazanmıştır. Sadece çok özel bir durumda istisnai olarak kötü niyetin varlığı kabul edilebilecektir.

Kötü Niyetli Tescilin İspatı

Yargıtay tescil sisteminin; i) amacına aykırı biçimde kötüye kullanılması yoluyla başkasının markasından haksız yararlanmak veya ii) gerçekte kullanmayıp yedekleme, marka ticareti yapmak ya da ii) şantaja yönelik başvuru ve tescilleri kötü niyetli tescil olarak kabul etmektedir. Bu hususların ispatlanması da yukarıda değindiğimiz üzere pek kolay değildir.

Markanızı İzlemeye Alın

Sonuç olarak markanızın tescil edilmiş olması tek başına benzerlerinin tescilini engellemek için yeterli değildir. Bu nedenle markanızla iltibas teşkil edecek marka başvurularını izlemeye alarak Türk Patent nezdinde itiraz etmeniz ve her halükarda benzer bir marka tescil edilmişse 5 yıl geçmeden hükümsüzlüğünü istemeniz önem taşımaktadır. Yoksa ileride markanızın yanı sıra sicilde bilmediğiniz bir veya birden fazla tescilli üvey kardeşleri çıkarsa artık bunları sicilden düşürmek için çok geç olabilir.