6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK), 10 Ocak 2017 tarih ve 29944 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi (Link)  Ülkemizde daha önce Kanun Hükmünde Kararnamelerle (KHK) korunan marka, patent, faydalı model, tasarım ve coğrafi işaretler SMK ile tümüyle yeniden düzenlendi. Ayrıca geleneksel ürün adları da koruma altına alındı. Türk Patent Enstitüsünün adı Türk Patent ve Marka Kurumu (kısaca: Türk Patent) oldu.  SMK’da kabul edilen temel yenilikler aşağıda özetlenmiştir.

         Markalar

1. Yeni marka türleri benimsendi. Bu kapsamda ses, hologram, pozisyon ve hareket markaları gibi geleneksel olmayan işaretlerin marka olabileceği kabul edildi.
2. Onay mektubu kabul edildi. Böylece önceki marka sahibinin izniyle aynı ya da benzer olan sonraki marka tescillerinin önü açıldı. Artık bir marka iki kişi adına tescillenebiliyor. Yeter ki taraflar bu konuda mutabakat sağlasın.
3. Kullanılmayan markalar işlevsizleştirildi. Kullanılmayan tescilli markaların Türk Patent tarafından iptal edilebilmesinin önü açıldı. Mahkemeye gitmek yerine Türk Patent nezdinde marka iptal talebi ileri sürülebilecek. Oldukça radikal olan bu düzenleme, 2024’ten sonra yürürlüğe girecek. Yine kullanılmayan bir markaya dayalı açılan tecavüz davaları, davalının kullanmama defi üzerine mahkeme davayı reddedecek.
4. Markaların yayınına itiraz süresi üç aydan iki aya indirildi.
5. Sessiz kalma nedeniyle hak kaybı ilkesine yasada açıkça yer verildi. Beş yıl boyunca tesciline ses çıkarılmayan markaların artık hükümsüzlüğü istenemeyecek. Tecavüz davaları bakımından SMK sessiz kalmayı düzenlemedi. Uygulamada mahkemeler, tecavüz davaları bakımından da bu ilkeyi uygulamaktadır.
6. Marka suçlarının kapsamı genişletildi. Buna göre bir markaya tecavüz ederek; a) mal üreten veya hizmet sunan, b) satışa arz eden, c) satan, d) ithal veya ihraç eden, e) ticari amaçla satın alan, f) bulunduran, g) nakleden veya h) depolayan kişiye bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası verilecek.

         Patentler ve Faydalı Modeller

1. Patent ihlaline cezai yaptırım kaldırıldı. SMK’da sadece marka suçları düzenlendi. Bunun dışında patent, faydalı model, tasarım, coğrafi işaret ve geleneksel ürün adları bakımından cezai yaptırım kabul edilmedi. Bunlar yönünden sadece hukuk davaları açılabilecek.
2. Patentlerde tescil sonrası itiraz kabul edildi. Tescil edilen bir patente karşı altı ay içinde üçüncü kişiler itiraz edebilecek.
3. İncelemesiz patent sistemi tümüyle kaldırıldı
4. Faydalı modellere araştırma raporu geldi. Böylece yeni ve sanayiye uygulanabilir olmayan buluşlara bundan sonra belge verilmeyecek.
5. Üniversite öğretim elemanlarınca geliştirilen buluşların sahibi, artık yükseköğretim kurumlarına ait olacaktır. Ancak yükseköğretim kurumu, buluştan bir gelir elde ederse gelirin en az 1/3’nü buluşu gerçekleştiren öğretim elemanlarına verecek. Böylece yükseköğretim kurumlarındaki patent potansiyeli harekete geçirilmek istenmektedir.
6. Çalışan buluşları, önceden olduğu gibi yine işverene aittir. Çalışana makul bir bedel ödenecek. Buna karşılık kamu çalışanlarının buluşlarından elde edilen gelirin en az ½’si buluşu yapan çalışana verilecektir.
7. Kamu destekli projelerde geliştirilen buluşların sahibi kural olarak kamu kurumu değil; destekten yararlanan gerçek ve tüzel kişilerdir.
8. Patent-ıslahçı hakkı kesişiminde/kümülasyonunda küçük çiftçi istisnası kabul edildi. Ayrıca ıslahçının, önceki bir patente tecavüz etmeden yeni bir bitki çeşidi geliştirememesi halinde söz konusu patent zorunlu lisansa konu olacaktır.
9. Hakların yeniden tesisi yoluyla hak kayıplarının önüne geçildi. Böylece basit işlem hataları 2 ay, mücbir sebep hallerinde ise 1 yıl içinde telafi ücretleri ödenerek işlem hataları giderilebilecektir.

         Tasarımlar

1. Tescilli tasarımın yanında tescilsiz koruma da kabul edildi. Tescilsiz tasarım korumasının kapsamı daha dar tutuldu. Üç yılla sınırlı tutulan tecilsiz tasarımlar, sadece kopyalamaya karşı korunmaktadır.
2. Otomobil gibi bileşik ürünlerin görünmeyen tasarımları koruma dışında bırakıldı. Bu bağlamda bir otomobilin motor kapağı altındaki klakson, buji, rezistans ve akü gibi parçalarının tasarımları koruma dışında bırakıldı.
3. Eşdeğer parçalar üç yılla korunacak. Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji bakanlığınca yayımlanacak eşdeğer parça listesinde yer alan parçaların tasarımları korumadan hiç faydalanamayacak. Böylece bir otomobilin kapısı, motor kapağı, çamurluğu gibi parçaların tasarımları koruma dışında tutulabilecektir.
4. Çoklu başvuru imkânının kapsamı genişletildi. Daha önceden aynı alt sınıftaki ürünler çoklu başvuruya konu olabilirken SMK’ya göre, aynı sınıftaki tüm ürünler bu imkandan faydalanabilecek.
5. Tasarımlardaki itiraz süresi, altı aydan üç aya indirildi.
6. Türk Paten tarafından yeni olmadığı anlaşılan tasarım başvurularına tecil belgesi verilmeyecek. Böylece yenilik incelemesi kabul edilerek sadece özgün tasarımların tescillenmesi hedeflenmektedir.
7. Tasarımlarda kısmi ret ve kısmi hükümsüzlük kabul edildi
8. Üniversite öğretim elemanlarınca geliştirilen tasarımların sahibi yükseköğretim kurumu olacak. Ancak elde edilen gelirin en az ½’si öğretim elemanına verilecek.

         Coğrafi İşaretler ve Geleneksel Ürün Adları

1. Gıda, tarım, maden, el sanatları ve sanayi ürünleri coğrafi işaretlere ilişkin düzenlemelerle koruma altına alındı. Malatya Kayısısı, Trabzon Ekmeği, Giresun Tombul Fındığı ve Aydın İnciri gibi coğrafi işaretler tescillendi. Bugüne kadar üç yüzü aşkın coğrafi işaret tescili yapıldı. Dört yüzü aşkın da başvuru var. AB’de ise Aydın İnciri, Malatya Kayısısı ve Antep Baklavası tescil edildi. On dört adet de başvuru aşamasında (Link)
2. Tescil prosedürü ve maliyetleri iyileştirildi. Bu kapsamda coğrafi işaret tescillerinde maliyetler 5.000 – 8.0000 TL daha düşürüldü.
3. Coğrafi işaret ile marka çakışmasının hukuki sonuçları belirginleştirildi.
4. Denetim mekanizması güçlendirildi. Denetimler 10 yıldan 1 yıla düşürüldü.
5. Tescilin içeriğinde ve hak sahipliğinde değişikliğe imkân verildi. Özellikle iklim ve benzeri unsurların etkisiyle üründe yaşanabilecek değişikliklerin tescile yansıtılması imkânı getirildi.

         Ortak Hükümler

1. Türk Patent Enstitünün adı değişerek Türk Patent ve Marka Kurumu oldu. Kurumun kısa adı Türk Patent’tir.
2. Uluslararası tükenme ilkesi benimsendi. Böylece paralel ithalat serbestisi kabul edildi.
3. Sonradan alınan bir sınai mülkiyet belgesi, önceki belge sahibinin açacağı bir tecavüz davasında savunma gerekçesi olarak ileri sürülemeyeceği benimsendi. Bundan sonra “benim de belgem var” savunması kabul görmeyecek.
4. Hukuki işlemler yazılı şekle tabidir. Ancak devir işlemleri, noterden yapılması gerekiyor.
5. Taklit markalı mallara ekspres imha prosedürü getirildi. Böylece dava kesinleşinceye kadar depoları işgal eden taklit ürünler daha davanın başında imha edilebilecektir.
6. Türk Patentin kurumsal kapasitesi ve insan gücü artırılıyor. 281 yeni istihdam öngörüldü.
7. Fikri Mülkiyet Akademisi kuruldu. Böylece hem sınai mülkiyet hem de telif haklarının eğitimi tek çatı altında ilgili kesimlere dönük olarak sağlanması hedefleniyor.
8. Daha önce KHK’larla düzenlenen marka ve patent vekilliği mesleği yasal statüye kavuştu. Vekillerin denetimine ilişkin bazı düzenlemeler yapıldı.
9. Tebligatta elektronik sisteme geçildi.