Ülkemizdeki Ar-Ge harcamaları, GSYİH’nın % 1’ini geçti. Bu harcamaların önemli bir kısmı kamu kaynaklarından fonlanıyor. Kamu destekli projelerde geliştirilen buluşların ekonomiye kazandırılmasını hedefleyen yasa koyucu bu buluşlarla ilgili özel bir hukuki rejim benimsedi. Bu tür buluşları proje sahibi, desteği veren kamu kurumuna gecikmeksizin ve yazılı olarak bildirilmek zorunda. Proje sahibi, buluş bildiriminin desteği verene ulaşmasından itibaren bir yıl içinde hak sahipliğini talep edebilir. Proje sahibi, talep etmezse veya hak sahipliğine ilişkin tercihini yazılı olarak bildirmezse desteği veren kamu kurumu hak sahipliğini alabilir. Yine proje sahibi, hak sahipliğini talep etmesine rağmen mevzuatta öngörülen süreler içinde patent başvurusu yapmazsa desteği veren kamu kurumu, hak sahipliğini alabilir ve patent başvurusunda bulunabilir.
Kamu destekli projelerde geliştirilen buluşlar bakımından gelir paylaşım esası benimsendi. Bu paylaşım taraflarca akdedilecek sözleşmeyle belirlenir. Burada sözleşme serbestisi ilkesi geçerli olup, çalışan-işveren ilişkisinden farklı olarak yasa koyucu bu sözleşmelere müdahale etmemiştir.
Destekten faydalanan proje sahibi, hak sahipliğini talep ederse destekçi kamu kurum veya kuruluşu, buluşun kendi ihtiyaçlarında kullanımıyla sınırlı ve fakat bedelsiz bir lisans hakkına sahip olur. Çalışan Buluşları Yönetmeliğine göre, desteği veren kamu kurumunun mevzuatında hüküm varsa veya onun izniyle diğer tüm kamu kurum veya kuruluşları da buluşu bedelsiz kullanabilir. Patent hakkının tekelci niteliğiyle tümüyle çelişen bu düzenleme, SMK 122’ye de aykırı olduğu gibi, Ar-Ge süreçlerinde kamu desteği başvurularını caydırıcı niteliktedir. Desteği veren, kanuni lisans hakkından, proje sözleşmesinde hüküm bulunması halinde feragat edebilir. Bu nedenle proje sözleşmelerine bu yönde hüküm konulmalıdır.
Kamu destekli projelerde geliştirilen buluşlar bakımından özel kanunlardaki düzenlemeler saklı tutulmuştur. TÜBİTAK, Teknopark, Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri ve Araştırma Altyapılarında geliştirilen buluşlara ilişkin özel kanunlar vardır. SMK ile bu özel düzenlemeler arasında birtakım uyumsuzluklar oluşmuştur. Mevzuattaki bu uyumsuzluklar giderilmelidir.
Comments 39