5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 81. maddesi kapsamında zorunlu olan ve korsanla mücadele edebilmek için önemli fayda sağlayan, korsanlığı önleyen ve aynı zamanda hak sahibinin tespiti ve basılan eser sayılarının takibini sağlayan bandrol uygulamasını ve il denetim komisyonlarının faaliyetlerinin usul ve esaslarını düzenleyen “Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 14.01.2021 tarihli ve 31364 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bandrol uygulamasının geliştirilmesi, uygulamada yaşanan sorunların çözüme kavuşturulması, bandrol temini prosedürlerinin ve belgelerinin sadeleştirilmesi ve İl Denetim Komisyonlarının korsanla mücadele kapsamında etkinliğinin arttırılması amacıyla Yönetmelik’te yapılan değişiklikler şunlardır:
- Bandrol başvuru belgeleri sadeleştirildi: Bandrol almak için başvuru esnasında verilmesi gereken belgelerin yer aldığı Ek-2 tablosu yürürlükten kaldırılarak kırtasiye yükü hafifletildi. Süreli olmayan yayınlar için mali hakların devrine ya da kullanma yetkilerine ilişkin sözleşme/izin belgeleri, banka dekontu ve sertifika numarası beyanı ile birlikte yurtiçinde çoğaltılan nüshalar için çoğaltımı yapan yer yazısı, yurtdışında çoğaltılan nüshalar için gümrük giriş belgeleri bandrol başvurularında söz konusu belgelerin ibrazı artık yeterli olmaktadır. İthal edilen kitaplara, toplu bandrol almak için, ayrıca meslek birliklerinden referans yazısı alarak Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu’na ibraz etme mükellefiyeti kaldırıldı.
. - Talebe dayalı çoğaltıma yer verildi: Yayıncılık sektöründe “talebe dayalı çoğaltım” (print on demand) uygulamasını sağlamak amacıyla önemli bir düzenleme yapıldı. Çoğaltımı yüz adedi aşmamak kaydıyla yayınevlerinin önceden bandrol alabilmesine ve aldıkları bandrolleri kendilerine sipariş edilen kitaplara yapıştırabilmesine imkân tanındı. Yönetmeliğin 6. maddesinin 5. fıkrası “Kanunun 23 üncü maddesi çerçevesinde yayma hakkının devralınması suretiyle yurt dışından ithal edilen süreli olmayan yayınlar ile baskı adedi yüzden fazla olmamak koşuluyla kullanıcı talebine özel olarak çoğaltılan nüshalar için toplu olarak bandrol alınabilir. Toplu olarak bandrol alanların bu bandrolleri, hangi yayınlarda kullandıklarını Bakanlığa bildirmeleri gerekir. Bu bildirimi yapmayanların yeni bandrol başvuruları değerlendirmeye alınmaz” şeklinde düzenlendi.
.
Bu hüküm ile Yönetmelik değişikliği öncesinde sadece ithal edilen süreli olmayan yayınlar bakımından uygulanan toplu bandrol uygulamasına, kullanıcı talebine özel olarak gerçekleştirilen çoğaltımlar bakımından da yüz adetten fazla olmamak kaydıyla imkan tanındı. İthal eserlerde olduğu gibi kullanıcı talebine özel çoğaltılan eserlerde de toplu olarak alınan bandrollerin, hangi yayınlarda kullanıldığının bandrol otomasyon sistemi (TEHAKSİS) üzerinden bildirilmesi gerekmektedir. Bildirimi yapmayanların bundan sonra yapacakları toplu bandrol başvuruları reddedilecektir. Yayınevleri tarafından yüz adet sayısının artırılması talep edilmektedir. Yayınevi bazında değil en azından eser bazında yüz adet olarak uygulanması yönünde beklentiler ifade edilmişse de henüz yeni bir uygulama olduğu için TEHAKSİS sisteminde kayda değer bir işlem hacmi yoktur.
. - İthal yayınlara bandrol yapıştırmanın zamanı netleştirildi: Yurtiçinde çoğaltılan bandrollenmesi zorunlu eser nüshalarına çoğaltmayı takiben sevkiyattan önce yapıştırılması zorunluyken Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasına, “ülke içinde piyasaya sunulmak üzere ithal edilen yayın ve nüshalara, gümrük işlemlerinin bitirilmesini takiben otuz gün içerisinde bandrol yapıştırılır.” hükmü eklendi. Böylelikle ithal yayınlarda toplu bandrollerin ilgili kitaplara tatbik edilmesi zorunluluğunun ne zaman başlayacağı açıkça düzenlendi. Bu düzenlemeyle ithal yayın ve nüshalarının bandrollenmesi sürecinde, bandrollerin ilgili nüshalara uygulanması zorunluluğunun süresi netleştirildi.
. - Setteki nüshaların her birine bandrol zorunluluğu: Tamamı bir defada ticari dolaşıma giren ve birbirini takip eden ayrılmaz bir bütünlük arz eden eserlerde set için tek bir bandrol alınması yönündeki hüküm, denetimde zorluluklara ve kötü niyetli kullanımlara sebebiyet verdiği değerlendirildiğinden, yürürlükten kaldırıldı. Bu kapsamda bandrollenmesi zorunlu olan tüm eser nüshaları ve materyaller bakımından ayrı ayrı bandrol alınması gerekmektedir. Set kitap olarak yayınlanan eserler yönünden artık sete tek bandrol alımı yerine bu değişiklik sonrası seti oluşturan her eser için bandrol uygulaması geçerlidir.
. - Matbaa, dolum tesisi gibi çoğaltım yapan yerlerin bandrol işlemi kapsamındaki sorumlulukları netleştirildi: Yönetmeliğin 9. maddesi; “bandrol yapıştırılması zorunlu nüsha ve yayınların çoğaltımını yapan yerler; kendilerine teslim edilen bandrolleri, bandrol talep formu ve taahhütnameye konu esere, belirlenen seri aralığına uygun şekilde yapıştırmakla ve bandrol talep formu ve taahhütnamesinin bir kopyasını almak, saklamak ve istendiğinde yetkili makamlara ibraz etmekle yükümlüdür” şeklinde değiştirildi. Matbaa çalışanları tarafından sıkça karşılaşılan bir yanlış nedeniyle yayıncılar işlerini düzgün yapmalarına rağmen yargılanmak durumunda kalmaktaydılar. Şöyle ki matbaanın, eğitimsiz çalışanlarının dikkatsiz ve özensiz davranarak bandrollerin alındığı esere değil de başka bir esere tatbik ettikleri çapraz bandrol- usulsüz bandrol yapıştırmaları söz konusu oluyordu. Hatta fire bandrollerin dahi usulüne uygun saklanmadığı, yayınevine teslim edilmediği ve imha edilmeyerek piyasaya izinsiz ve hukuka aykırı olarak sürüldüğü az sayıda da olsa matbaalar mevcuttur. Mahkemeler nezdinde matbaaların yükümlü ve sorumlu olduğu işbu Yönetmelikte yapılan değişiklikle açıklığa kavuşturulmuş ve aynı zamanda matbaaların iş ve işlemlerini usulüne uygun yapmaları konusunda yasal bir müeyyide düzenlenerek ihlallerin azaltılması hedeflenmiştir.
. - Suç soruşturması kapsamında ele geçen korsan materyalin depolanması konusunda yaşanan sorunları aşmaya yönelik imha prosedürü düzenlendi: Yönetmeliğin Ek-1. maddesine; “Bandrol suçları kapsamında ele geçirilen materyal 26/03/2016 tarihli ve 29662 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Suç Eşyası Yönetmeliği çerçevesinde imha edilir. Faili tespit edilemeyen bandrol suçları kapsamında ele geçirilen materyal ise, numune alınmasına ilişkin hüküm saklı kalmak kaydıyla, Suç Eşyası Yönetmeliğinde öngörülen kriterler aranmaksızın imha edilir” fıkrası eklendi. Korsan kitapla mücadelede depolama sorununa çözüm getirmesi beklenen düzenleme ne yazık ki korsan kitap basımı yapılan matbaa makineleri, kesme ve kırpma makineleri, ciltleme makineleri vb. açısından mevcut depo ve nakliye sorununa çözüm sağlamayacak ve bu makinelerin hızlı imhası/müsaderesi söz konusu olmayacaktır. Çünkü Suç Eşyası Yönetmeliğinin 10/2. maddesinde; “CD, DVD, giyim ve kitap gibi suç eşyası” hükmüne yer verilmiştir. Bu nedenle anılan Yönetmeliğe atıf, sadece korsan kitaplar ve formalar açısından hızlı imhaya imkan verecek ve tereddütleri kaldıracaktır.
. - Bandrol denetimi yapmak üzere valilikler bünyesinde faaliyet gösteren İl Denetim Komisyonlarının çalışma usul ve esaslarına ilişkin düzenlemeler yapıldı: Yeni düzenlemeye göre; “denetim komisyonları, bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak re’sen veya ihbar üzerine denetim yapar” hükmü eklenerek, denetimlerin re’sen yapılıp yapılamayacağına ilişkin uygulamada yaşanan duraksamanın önüne geçildi. Aynı zamanda denetimler esnasında ihlaller tespit edildiğinde gerekli iş ve işlemleri yapmaya yetkili oldukları belirtildi. Son olarak denetimlerde suç ve suç eşyasına ilişkin koruma tedbirleri gerektiğinde kolluk görevlerinin Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu hükümleri kapsamında yetkili olduğu açıkça belirtilmiştir. 81 ilde faaliyet gösteren İl Denetim Komisyonları korsanla mücadelede hızlı ve etkin görevler ifa etmektedir. Meslek Birliklerinin İl Denetim Komisyonlarında üye bulundurmaları, aldıkları ihbarları hızlı şekilde kolluk kuvvetlerine iletmeleri, iş birliği yapmaları fiziki korsanla mücadelede önemli kazanımlar elde edilmesini sağlamıştır.
Comments 146