Tescilli marka koruması, kural olarak tescil kapsamındaki ürün ve hizmetlerle sınırlıdır. Yani bir markayı ancak ve ancak tescili kapsamındaki ürün ve hizmetlerin aynı ya da benzerleri karşısında korumak mümkündür. Kural bu olmakla birlikte, hukuk sistemimizde bunun istisnaları da mevcuttur. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (SMK), genel olarak AB Marka Tüzüğü’ne uyumlu şekilde düzenlenen “Marka Tescilinde Nisbi Red Nedenleri” başlıklı 6. maddesinde bu istisnalara yer verilmiştir.
- Tanınmış Marka İstisnası
SMK 6/5; “Tescil edilmiş veya tescil başvurusu daha önceki tarihte yapılmış bir markanın, Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarının zarar görebileceği veya ayırt edici karakterinin zedelenebileceği hâllerde, aynı ya da benzer markanın tescil başvurusu, haklı bir sebebe dayanma hâli saklı kalmak kaydıyla, başvurunun aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde yapılmış olmasına bakılmaksızın önceki tarihli marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir.” şeklindedir.
Kanun koyucu, bir tanınmış markanın aynı/benzerinin üçüncü kişilerce tescil girişimine karşı, marka farklı ürün/hizmetleri içerse dahi, tescile izin vermemektedir. Uygulamada sonraki markanın, tanınmış marka ile karışıklığa (iltibasa) yol açıp açmadığı dikkate alınmaktadır.
- Telif Hakkı İstisnası
SMK 6/6 ise; “Tescil başvurusu yapılan markanın başkasına ait kişi ismini, ticaret unvanını, fotoğrafını, telif hakkını veya herhangi bir fikri mülkiyet hakkını içermesi hâlinde hak sahibinin itirazı üzerine başvuru reddedilir.” şeklindedir.
Kanun koyucu bu maddede her ne kadar, korumanın farklı ürün/hizmetlere genişleyeceğini açıkça belirtmemiş olsa da; Mahkeme kararlarıyla konu şekillenmiştir.
Yargıtay konuyla ilgili son kararlarından birinde açıkça; “Somut olayda, davacı adına tescilli markada yer alan grafik tasarımı niteliğindeki özgün şekil üzerinde davacının önceye dayalı telif hakkı bulunduğunun kabulü ile, aynı şeklin davalı başvurusunda da aynen yer aldığı gözetilerek başvurunun kapsamında yer alan tüm mal ve hizmetler yönünden reddi gerekirken aksi düşüncelerle istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi doğru görülmemiş…” diyerek Bölge adliye mahkemesi kararını bozarak kaldırmıştır. (11. H.D. 7.10.2019T. 2018/5459 E., 2019/6200 K. sayılı karar)
Karara göre; telif hakkı ihlali söz konusu ise sonraki marka, önceki markadan farklı sınıfları kapsasa dahi, başvurunun tümden reddi gerekir. Burada önemli olan, önceki hakkın FSEK kapsamında eser niteliğinde bir telif hakkı olmasıdır.
- Kötü niyet İstisnası
SMK 6/9’a göre; Kötü niyetle yapılan marka başvuruları itiraz üzerine reddedilir. Yargıtay kötü niyetli marka tescilini de, markanın, kapsamındaki tüm ürün/hizmetler bakımından reddini/hükümsüzlüğünü gerektiren bir sebep olarak görmektedir.
Ticaret Unvanının Korunması:
Her ne kadar her ikisi de aynı hükümde (SMK 6/6) düzenlense de; telif hakkı sınıf farkı gözetilmeksizin korunurken; ticaret unvanı yalnızca unvanın kullanıldığı ürün/hizmetler açısından koruma görmektedir. Yani telif hakkına konu bir marka, sadece gıda sektöründe kullanılsa dahi; diğer tüm sektörlerdeki ürün ve hizmetler açısından korunur. Ancak bir ticaret unvanı, gıda sektörüne konu ürünlerde kullanılıyorsa, o ürünler açısından korunur. Diğer bir deyişle; ticaret unvanı da alelade tescilli markalar gibi sınırlı olarak korunmaktadır. Fakat ticaret unvanına sağlanan korumada, unvanın tescilli olduğu sektörlerin de önemi yoktur; önemli olan fiili kullanıma konu ürün/hizmetlerdir.
Yargıtay bir içtihadında; “davacının ticaret unvanı iştigal mevzuunun da yargılama konusu olan davalı ürün ve hizmetlerini içermediği, açıklanan sebeple davacının iltibas vakıasına dayanarak davalının başvurusunu engelleme olanağının bulunmadığı” gerekçesine dayalı olarak ticaret unvanını sınırlı şekilde koruyan Yerel Mahkeme kararını onamıştır. (11. H.D. 23.10.2019T. 2018/5823 E., 2019/6670 K. sayılı karar)
Yargıtay ticaret unvanıyla ilgili koruma kapsamını belirlerken, ilgili ticaret unvanı ve marka arasında iltibas oluşup oluşmayacağını dikkate almakta; bu nedenle ürün/hizmetlerde ayniyet/benzerlik aramaktadır.
Comments 9